Over Korsakov

Korsakov ontstaat door tekort aan vitamine B1

Mensen hebben dagelijks zo’n 1,5 milligram vitamine B1 (thiamine) nodig. Je krijgt vitamine B1 binnen via voeding, zoals volkorenbrood, groente, vlees, aardappelen en melkproducten. Wie gezond is, slaat een reservevoorraad vitamine B1 op in de lever. Die voorraad is voldoende voor vier tot zes weken. Als je geen vitamine B1 meer binnenkrijgt, kom je na die periode in de problemen. Door het tekort ontstaat dan schade aan bepaalde delen van de hersenen. Die schade is helaas blijvend.

Vroeger kon Korsakov in ons land door ondervoeding ontstaan, maar tegenwoordig komt dat nauwelijks meer voor. Meestal is een ernstige alcoholverslaving nu de oorzaak. Heel soms ontstaat het syndroom na een maagverkleining, eetstoornis, hongerstaking of ernstig zwangerschapsbraken. 

Alcoholverslaving en Korsakov

Zo’n twee tot vijf procent van de mensen met een ernstige alcoholverslaving krijgt Korsakov. Dat komt door een combinatie van factoren. Denk aan langdurig slecht eten, waardoor je lichaam vitamine B1 moeilijker kan opnemen. Ook zelfverwaarlozing, frequent braken of zelfs het volledig stoppen met eten spelen een rol. Dat sommige alcoholisten stoppen met eten, is niet zo gek. Alcohol bevat veel calorieën en remt je eetlust. Daardoor verdwijnt je hongergevoel. Alcoholisten die enkele weken niet meer eten, kunnen zo een ernstig tekort aan vitamine B1 ontwikkelen. Met mogelijk Korsakov tot gevolg.

Impact voor de patiënt

Korsakovpatiënten hebben allereerst te maken met geheugenproblemen. Ze vergeten dingen en herinneren zich niet altijd de juiste informatie. Zo kan iemand met Korsakov zijn kinderen van school willen halen, terwijl die al volwassen zijn. Mensen met Korsakov hebben vaak ook geen besef van tijd. Een persoon of plaats herkennen is lastig. Ook slaan ze nieuwe informatie niet goed op. 
Naast geheugenproblemen hebben Korsakovpatiënten te maken met gedragsproblemen. Ze zijn het overzicht kwijt. Daardoor kunnen ze moeilijk plannen, afspraken nakomen of iets organiseren. Dat leidt tot grote onzekerheid en soms faalangst. Ook kunnen ze apathisch zijn, of juist agressief gedrag vertonen.

Als je eenmaal Korsakov hebt, ben je helaas niet meer te genezen. Juist daarom is het ontzettend belangrijk geen vitamine B1-tekort te ontwikkelen. Als het vitamine B1-tekort de kritische ondergrens nadert, kan Korsakov met vitamine-injecties nog worden voorkomen. Zonder behandeling leidt het tot blijvende hersenschade.

Bekijk het filmpje waarin Korsakovpatiënt Henk vertelt over de impact van de ziekte op zijn leven

Impact voor de omgeving

Het is niet makkelijk iemand met een alcoholverslaving te helpen. Die ziekte is op zichzelf al problematisch genoeg. Komt daar Korsakov bovenop, dan worden de problemen alleen maar groter. Korsakovpatiënten kunnen niet goed voor zichzelf zorgen en zelfstandig leven is lastig. Doordat het hen aan inzicht in zichzelf en hun ziekte ontbreekt, wijzen ze hulp en zorg liefst af. Met de juiste zorg, behandeling en woonvoorziening is voor Korsakovpatiënten echter wel een verbetering van de kwaliteit van leven mogelijk.

Heeft iemand in jouw omgeving (mogelijk) Korsakov? Bespreek dan met de huisarts wat je het beste kunt doen. Meer lees je bij de veelgestelde vragen. Op deze landkaart vind je een overzicht van alle instellingen die zorg bieden aan mensen met Korsakov.

De symptomen

Korsakovpatiënten kunnen hun problemen goed verbergen of verbloemen. Op het eerste gezicht lijkt er niets aan de hand. Merk je dat iemand met een alcoholverslaving slecht eet, zichzelf verwaarloost en steeds dezelfde vragen stelt? Dan kan sprake zijn van Korsakov. Andere signalen zijn problemen met het onthouden van informatie. Of verhalen vertellen die niet kloppen in tijd en ruimte. Korsakovpatiënten hebben verder moeite met het plannen en nakomen van afspraken. Ook kunnen ze inactief en apathisch overkomen, of juist agressief gedrag vertonen. 

Lees meer over Korsakov bij de veelgestelde vragen of in onze brochure Het syndroom van Korsakov.