of

Korsakov is net als Alzheimer een vorm van dementie.

Mensen denken vaak dat het syndroom van Karsakov een vorm van dementie is. De symptomen lijken namelijk veel op elkaar. Mensen zijn vergeetachtig en in de war. Maar Korsakov is echt iets anders.

Het syndroom ontstaat door een tekort aan vitamine B1. Het komt voor bij mensen met een ernstige alcoholverslaving die zichzelf verwaarlozen. Een groot verschil is dat dementie een ziekteproces is: de stoornis begint geleidelijk en de klachten nemen steeds verder toe. Uiteindelijk overlijdt een dementiepatiënt aan de ziekte of complicaties die er verband mee houden.
Bij het syndroom van Korsakov is dat heel anders. Als je de ziekte eenmaal hebt, kun je er niet meer van genezen, maar de klachten verergeren niet. De geheugen- en gedragsproblemen blijven meestal constant. De patiënt overlijdt niet aan de ziekte zelf.
Een ander verschil is dat bij Korsakov het kortetermijngeheugen is aangetast, maar het intellectuele vermogen meestal niet. Bij dementie gaat het geheugen in z’n geheel achteruit.

of

Mensen met Korsakov liegen.

Het lijkt soms alsof Korsakovpatiënten liegen, maar ze zijn er zelf van overtuigd dat ze met een fantasieverhaal de waarheid vertellen. We noemen dat ook wel 'confabuleren' of 'eerlijk liegen'.

Korsakovpatiënten hebben te maken met geheugenproblemen. Ze slaan nieuwe informatie moeilijk op. Daarnaast kost het hen moeite dingen op het juiste punt in de tijd te plaatsen. Om de gaten in het geheugen te ‘vullen’, kunnen mensen met Korsakov fantasieverhalen vertellen. Dat wordt ‘confabuleren’ of ‘eerlijk liegen’ genoemd: iemand met Korsakov is er namelijk oprecht van overtuigd dat hij de waarheid vertelt. Voor de omgeving zijn de verhalen onsamenhangend en moeilijk te volgen.

of

Iedereen met een alcoholverslaving krijgt Korsakov.

Slechts twee tot vijf procent van de mensen met een ernstige alcoholverslaving krijgt Korsakov. Alcoholverslaafden die ongezond of helemaal niet meer eten, lopen het risico Korsakov te krijgen.

Korsakov ontstaat door een tekort aan vitamine B1. Dat de meeste Korsakovpatiënten de ziekte krijgen door een alcoholverslaving, komt door een combinatie van factoren. Denk aan langdurig slecht eten, waardoor je lichaam vitamine B1 moeilijker kan opnemen. Ook zelfverwaarlozing, frequent braken of zelfs het volledig stoppen met eten spelen een rol. Dat sommige alcoholisten stoppen met eten, is niet zo gek. Alcohol bevat veel calorieën en remt je eetlust. Daardoor verdwijnt je hongergevoel. Alcoholisten die enkele weken niet meer eten, kunnen zo een ernstig tekort aan vitamine B1 ontwikkelen. Met mogelijk Korsakov tot gevolg.

of

Als je eenmaal Korsakov hebt, kun je niet meer genezen.

Als de hersenen eenmaal beschadigd zijn, kan dat niet meer worden hersteld. Wel is de ziekte beter te hanteren als iemand met Korsakov stopt met het drinken van alcohol, gezond eet en regelmatig leeft.

Korsakovpatiënten kunnen niet genezen, maar nog wel jaren leven met het syndroom. Als ze de ziekte eenmaal hebben, worden de klachten namelijk niet erger. Voorwaarde is wel dat ze stoppen met het drinken van alcohol. Gaan ze daarmee door, dan kan de alcohol ook andere organen en lichaamsfuncties aantasten. Doorgaans leidt het alcoholgebruik dan tot het overlijden van Korsakovpatiënten.

Leeft iemand met Korsakov gezond, dan kan zijn levensverwachting even lang zijn als iemand die niet aan het syndroom lijdt. Met goede begeleiding en een vaste dagindeling is de ziekte beter te hanteren. Daardoor hebben Korsakovpatiënten voor hun gevoel meer grip op hun leven. En voelen ze zich een stuk beter.

of

Je kunt medicatie krijgen tegen Korsakov.

Helaas is er geen medicijn tegen Korsakov. Medicatie helpt dan ook niet om de geheugen- en gedragsproblemen te verminderen.

De beschadiging van de hersenen is blijvend. Er is geen medicijn die dat kan herstellen. Afhankelijk van de ernst van de aandoening kun je via professionele begeleiding wel leren hoe je de ziekte beter kunt hanteren.

of

Je kunt niet voorkomen dat je Korsakov krijgt.

Als je voldoende vitamine B1 binnen krijgt, kan Korsakov worden voorkomen. In de praktijk is dat voor mensen met een alcoholverslaving makkelijker gezegd dan gedaan. Alcoholverslaafden hebben vaak geen behoefte aan eten en dus ligt het gevaar van ongezond of helemaal niet eten op de loer.

Als het vitamine B1-gebrek de kritische ondergrens nadert, kan een acuut en levensbedreigend ziektebeeld ontstaan: de Wernicke Encefalopathie. Dat is een voorloper van Korsakov. In deze fase kan Korsakov alleen worden voorkomen als iemand snel vitamine B1 injecties krijgt. Het is dus belangrijk de symptomen van een Wernicke Encefalopathie te herkennen. Mensen die dit ziektebeeld krijgen, zijn suf en verward. Ook hebben ze een ongecontroleerde motoriek bij het lopen en kunnen de oogspieren verlamd raken. Meestal is ook al sprake van ernstige geheugenproblemen, maar dat valt door de verwardheid nog niet op. Bij een Wernicke Encefalopathie is het belangrijk dat onmiddellijk hulp wordt geboden. Eten (vooral suiker) kan het ziektebeeld alleen maar verergeren. Iemand moet zo snel mogelijk naar het ziekenhuis voor een vitamine B1 injectie.