Patiënten gaan graag aan de slag met de app Foutloos Leren
“Dit wordt een juichverhaal, want ik ben ongelooflijk blij met de resultaten van mijn onderzoek.” Roeline Biemond is gz-psycholoog binnen het cluster Korsakov van de Amsterdamse zorgaanbieder Amsta. Daarnaast is zij promovendus aan de Universiteit van Utrecht.
In Biemonds promotietraject staat een door haar ontwikkelde applicatie centraal, gebaseerd op de gelijknamige methodiek: Foutloos Leren. In 2023 onderzocht zij of mensen met Korsakov extra gemotiveerd zijn om nieuwe vaardigheden aan te leren als een beloning in het vooruitzicht wordt gesteld.
Met behulp van de app worden nieuwe praktische en digitale vaardigheden stapsgewijs getraind: van het maken van een kop koffie tot het starten van een YouTubevideo op de televisie. Dankzij een helder stappenplan krijgen patiënten een routine onder de knie.
Biemond: “Mensen met Korsakov hebben de neiging om hun fouten keer op keer te herhalen: zij zijn niet meer in staat om van hun fouten te leren. Foutloos Leren wordt gebruikt onder begeleiding van een zorgmedewerker. Die voorkomt dat er een fout gemaakt wordt, zodat de routine goed wordt aangeleerd. Na tien trainingen kunnen mensen de vaardigheid in principe zelf uitvoeren. Vaardigheden aanleren kan ook met pen en papier, maar de app kan per cliënt op maat worden gemaakt: een gewenste, specifieke handeling kan worden getraind en filmpjes en foto’s zetten het leerproces kracht bij.”
De onderzoeksgroep werd twee vaardigheden aangeleerd: eerst een zónder en daarna een mét beloningssysteem. “Voor aanvang van elke training kozen patiënten zelf een cadeautje uit een mand met onder andere lippenstift, eau de toilette en douchegel. Na afloop van de training kregen zij dat mee naar huis.”
“Een nieuwe vaardigheid aanleren is de échte beloning”
Verrassende uitkomst
Het onderzoeksresultaat verraste Biemond: “Er kwam eigenlijk níets uit. Fantastisch!” Dat klinkt misschien merkwaardig uit de mond van een onderzoeker, maar het betekent dat patiënten geen cadeautje nodig hebben om te leren, maar intrinsiek gemotiveerd zijn.
“De motivatie en de leercurve zijn met of zonder beloning exact hetzelfde. De doelgroep heeft over het algemeen niet overdreven veel en staat erom bekend niet veel te willen, dus die uitkomst had ik niet verwacht. Deelnemers vinden het wel leuk om een cadeautje te krijgen, het wordt op prijs gesteld, maar iets nieuws aanleren is voor hen de échte beloning. Supertof.”
Onderaan de streep maakt een beloningssysteem dus geen verschil, maar Biemond merkt op dat er uitzonderingen op de regel zijn. “Bij Amsta hebben wij bijvoorbeeld een heel leuke cliënt, echt een beetje de koningin van de afdeling. Zij heeft veel last van apathie: het liefst doet ze helemaal niets, het is haar al snel te veel. Haar deelname aan het onderzoek bestond uit het aanleren van routines om een smoothie te maken en koffie te zetten. Het koffiezetten ging met hangen en wurgen, maar het beloningsysteem trok haar toch over de streep. Dus voor de groep mensen die echt veel last heeft van apathie, kan het wellicht een functie hebben om een beloning aan een training toe te voegen. Dat vergt nader onderzoek, maar is op de werkvloer in elk geval het proberen waard.”
Langetermijneffecten
Ook Biemonds meest recente onderzoek geeft reden tot vreugde. “We hebben nametingen gedaan drie, zes en twaalf maanden nadat mensen getraind zijn. En wat blijkt: na een jaar kan 90 procent de vaardigheid nog precies zo uitvoeren als aangeleerd. Dus het werkt, het beklijft in het geheugen. Daar word ik intens gelukkig van.”
De app is vooralsnog alleen te gebruiken door medewerkers van Amsta, maar wordt, via het Korsakov Kenniscentrum, binnenkort beschikbaar voor iedereen die werkt met Korsakovpatiënten. “Ik wilde graag een product op de markt brengen waar cliënten, zorgteams en andere zorgaanbieders profijt van zouden kunnen hebben. Ik kan niet wachten tot de app ook buiten Amsta zijn weg vindt en doe op iedereen een appèl om er dan vooral mee aan de slag te gaan. Korsakovpatiënten kunnen over het algemeen veel dingen níet meer. Het aanleren van nieuwe vaardigheden geeft hen iets van zelfredzaamheid en eigenwaarde terug. Dat waarderen zij enorm.”
Webinar Verder met Foutloos Leren
In het webinar Verder met Foutloos Leren vertelt Roeline Biemond meer over de magie van Foutloos Leren, de beleving van deelnemende mensen met het syndroom van Korsakov en de resultaten uit het onderzoek.