Onderzoek naar slimme horloges als geheugensteun bij Korsakov

Mensen met Korsakov vergeten vaak afspraken. Zij moeten herinnerd worden om op tijd op te juiste plaats te komen. Dat is vervelend voor hen maar ook voor het zorgpersoneel dat er soms een dagtaak aan heeft om hen continu te herinneren. Een smartwatch zou kunnen helpen. Korsakov Kenniscentrum ondersteunt het onderzoek financieel.  

Erik Oudman (Lelie zorggroep Korsakov Expertisecentrum Slingedael) onderzoekt samen met promovenda Sterre Smits, Albert Postma (Universiteit Utrecht), Mareike Altgassen (Helmholtz instituut) of bewoners het fijn vinden om een technologische hulp te hebben en of zij het gebruiken. Erik Oudman: “Vaak is het een probleem dat mooie technologische gadgets niet langdurig inzetbaar blijken. We willen dit gefundeerd onderzoeken.” 

Smartwatch werkte beter  
Er zijn al twee onderzoeken gedaan. Eerst is één persoon met Korsakov gevolgd terwijl hij werd herinnerd aan afspraken door zijn smartwatch. Daarna zijn drie andere mensen met Korsakov gevolgd door een onderzoeker terwijl zij via de smartwatch herinnerd werden aan de dagelijkse afspraken, zoals bijvoorbeeld het naar de fitness gaan. Het bleek dat alle geteste personen er baat bij hadden dat zij werden herinnerd door middel van hun smartwatch en dat dit even goed werkte als dat zorgpersoneel hen hielp herinneren. Vaak vinden bewoners het vervelend om herinnerd te worden aan hun afspraken door het zorgpersoneel. Zij gaven aan dat zij meer zeggenschap ervaarden als ze geholpen werden door een smartwatch. 

“Om de eerste ervaringen te valideren vergroten we de onderzoeksgroep naar tien personen. Parallel daaraan wordt ook getest of reguliere papieren agenda’s hetzelfde effect geven. Dat zou schelen in de kosten voor bewoners want uiteraard is een fysieke reguliere agenda goedkoper dan een smartwatch”, vervolgd Erik. Bij het oefenen met de smartwatch loopt de onderzoeker met de bewoners mee naar hun dagelijkse afspraken.  

Test grotere groep bewoners 
Als de interventie echt werkt dat wordt het in een nog grotere groep bewoners met Korsakov getest. Mooi is dat Mareike Altgasen haar ervaring met prospectief geheugen, het vermogen om een intentie te onthouden en uit te voeren in de toekomst, inbrengt. Zij heeft veel onderzoek gedaan naar prospectief geheugen bij mensen met ADHD of autisme, als hoogleraar aan de Universiteit van Mainz (Duitsland). In totaal duurt het promotietraject vijf jaar. Erik: “Maar na een jaar hebben we al wel een globaal beeld van de resultaten.” 

Kan een zorgmedewerker nu al een smartwatch aanraden aan bewoners? Erik Oudman: “Ja dat kan, bij het werken met een planbord of een smartwatch is de meerwaarde al aangetoond voor een kleine groep. In het onderzoeksteam maken we gebruik van MyWebb. Dit omdat deze smartwatch eenvoudig in gebruik is en een plaatje toont én een verbale instructie geeft. Maar er zijn ook andere smartwatch aanbieders.” 

Het oefenen met het nakomen van afspraken op de smartwatch heeft de bewoner met Korsakov uit het eerste onderzoek veel zelfvertrouwen gegeven. Het heeft eraan bijgedragen dat de bewoner in kwestie nu weer op zichzelf woont.