Micro-interventie kans voor muziektherapie

Wat is de stand van zaken rondom muziektherapie bij mensen met Korsakov? Dat inventariseerden Gerjanne van der Stouw en Monique van Bruggen-Rufi. Welke methodieken zetten muziektherapeuten zoal in? Waar wordt in de literatuur de Empathisch Directieve Benadering (EDB) in muziektherapie duidelijk zichtbaar? En hoe kan een micro-interventie gecombineerd met de EDB leiden tot 1 + 1 = 3? Zij zochten het uit. De resultaten publiceerden ze onlangs in het internationaal gerenommeerde Journal of Clinical Medicine, de speciale editie over Korsakov. Monique (rechts op foto) deelt hieronder aan de hand van 5 vragen hoe het artikel tot stand kwam.

Wat is de aanleiding voor de inventarisatie rondom muziektherapie?

“Anderhalf jaar geleden startte het Korsakov Kenniscentrum met vakgroepen. Eentje daarvan is de vakgroep muziektherapeuten; hier kunnen alle muziektherapeuten uit Nederland die werken met mensen met Korsakov, zich bij aansluiten. Tot nu toe hebben we 30 muziektherapeuten die symposia, tips en artikelen delen. Het artikel van Gerjanne en mij kwam tot stand door kennis- en ervaringsuitwisselingen, zowel fysiek als online, binnen die vakgroep. In het bijzonder door een masterclass tijdens een van de fysieke bijeenkomsten over het belang van samen micro-interventies ontwikkelen.

Wat zijn micro-interventies?

“Vergelijk het met het een patiënt die een pilletje krijgt, waarna de hoofdpijn over gaat: welke werkzame stoffen maken dat de hoofdpijn overgaat? Bij micro-interventies onderzoek en beschrijf je heel nauwkeurig wát het precieze effect is van de muziek die je inzet. Dus bijvoorbeeld als een cliënt emotioneel wordt tijdens het spelen van een lied, waarom dan? Bij wat voor muziek, hoe speelde je dat en wat gebeurde er? Is het de tekst, de melodie, de gitaarklank? De kleinste handelingen (micro-interventies) die je doet, koppel je aan bestaande literatuur en beschrijf je zo nauwkeurig mogelijk en stapsgewijs.”

Wat zijn de belangrijkste uitkomsten van jullie inventarisatie in de literatuur?

“Je kunt niet altijd op dezelfde manier werken, maar bij mensen met Korsakov is de Empathisch Directieve Benadering heel belangrijk, ook binnen de muziektherapie. Dit doen we als vakgenoten vaak al zonder dat we ons er bewust van zijn. We zijn dus ‘onbewust bekwaam’. Nu is het zaak dit in de muziektherapeutische benadering concreet te maken. Dát is waar we onder andere in het literatuuronderzoek achter kwamen. Het sterke daarbij? Dit is niet alleen de mening van Gerjanne, mij en de literatuur; dit artikel kwam echt tot stand door de samenwerking met de vakgroep muziektherapeuten.”

Welke aanbeveling heb je voor muziektherapeuten en anderen?

“Micro-interventies ontwikkelen staat nog in de kinderschoenen. Onze aanbeveling aan muziektherapeuten is: lees ons artikel en doe massaal de micro-interventietraining. Als vakgroep is het van belang dat we samen micro-interventies gaan ontwikkelen. Voor anderen is het nuttig om te lezen dat muziektherapie een theoretische onderbouwing en wetenschappelijke evidentie heeft; er zijn inmiddels ook al meerdere muziektherapeuten in Nederland gepromoveerd en het merendeel van de wereldwijde literatuur op het gebied van Korsakov komt al uit Nederland.”

Tot welke volgende stap leidt dit?

“Als senior onderzoeker ga ik, met alle muziektherapeuten die mee willen doen, een onderzoeksprotocol schrijven voor een multicenter-onderzoek muziektherapie. De basis: in zo veel mogelijk verschillende centra willen we de Empathisch Directieve Benadering inzetten binnen de muziektherapie en de effecten hiervan onderzoeken. Hierbij kunnen de samen ontwikkelde micro-interventies worden gebruikt. Zo wordt het een breed gedragen wetenschappelijk onderzoek. Vanuit Domus Nostra werken we hierbij ook nauw samen met het lectoraat Music based therapies and interventies van ArtEZ Hogeschool voor Kunsten in Enschede, waar ik ook werk. Op die manier hopen we een nog steviger onderbouwing te krijgen van muziektherapie bij Korsakov-cliënten.”

Over Gerianne van der Stouw & Monique van Bruggen

Gerjanne werkt als muziektherapeut met mensen met Korsakov bij ZorgAccent (REC) in Hellendoorn. Daarnaast geeft zij les aan de opleiding Muziektherapie op het ArtEZ Conservatorium in Enschede. Monique is onderzoeker bij regionaal expertisecentrum/Korsakov-locatie Domus Nostra van de Saffiergroep in Den Haag. Daarnaast werkt zij als muziektherapeut in de praktijk: “Je kunt immers ‘drie hoog achter’ vanachter een bureautje onderzoek doen, maar moet ook met de voeten in de klei staan.” Ook is zij verbonden aan de muziektherapie-opleidingen van ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten in Enschede.

Download publicatie: Muziektherapie en het syndroom van Korsakov: The State of the Art

Foto: links Gerjanne bij locatie Krönnenzommer van ZorgAccent.