Foutloos Leren bij Korsakov

Vermoedelijk zijn er in Nederland zo’n 8000 tot 10.000 cliënten met het syndroom van Korsakov. De meeste van hen hebben levenslange zorg nodig en verblijven in gespecialiseerde verpleeghuizen, GGZ-instellingen en RIBW-instellingen.

Bij cliënten met het syndroom van Korsakov zijn structuren in de hersenen beschadigd, waardoor zij vrijwel geen nieuwe informatie meer kunnen opslaan en onthouden. Daarnaast hebben zij problemen met het doelgericht uitvoeren van vaardigheden (zoals plannen, structuur aanbrengen, starten en stoppen van activiteiten). Door deze geheugenstoornis en uitvoerende problemen hebben cliënten met het syndroom van Korsakov moeite om nieuwe vaardigheden in het dagelijks leven te leren. Het lukt een cliënt bijvoorbeeld niet om het koffiezetapparaat van de afdeling te gebruiken, omdat het een ander apparaat is dan dat hij thuis had. Ook kunnen cliënten moeite hebben met het uitvoeren van vaardigheden die zij vroeger wel konden. De cliënt kan bijvoorbeeld niet meer zelfstandig een maaltijd bereiden, omdat hij stappen vergeet, stappen in de verkeerde volgorde uitvoert, of halverwege stopt.

De hersenbeschadiging bij het syndroom van Korsakov is chronisch, wat betekent dat er geen herstel mogelijk is. Toch zijn er wel behandelmogelijkheden om vaardigheden aan te leren. Foutloos leren is een effectieve behandelmethode om cliënten met geheugenstoornissen nieuwe informatie te leren. Bij foutloos leren worden vaardigheden routinematig en steeds op dezelfde manier herhaald, waarbij fouten tijdens het leerproces worden voorkomen. Hierbij kan het gaan om eenvoudige vaardigheden, zoals het schoonmaken van het scheerapparaat. Bij sommige cliënten kunnen zelfs nieuwe, moeilijkere vaardigheden worden aangeleerd, zoals het online bekijken van bankafschriften of het bellen van een taxi. Met behulp van één-op-één-begeleiding door bijvoorbeeld een hulpverlener of mantelzorger wordt de vaardigheid stap voor stap geoefend zonder dat er fouten kunnen worden gemaakt. Dit zorgt voor succeservaringen voor de cliënt.

Bovendien is het aanleren van (nieuwe) vaardigheden belangrijk voor deze doelgroep, omdat dit de zelfstandigheid, autonomie en eigenwaarde van cliënten vergroot. Dit is juist waar zij grote behoefte aan hebben.